DrukujMoja kuchnia jest tłusta i to jak! Czasami ten tłuszcz leje się łyżkami i nigdy go nie oszczędzam. Pomimo tego jest bardzo szczupła – dlaczego? Dlatego, że używam zdrowych tłuszczy roślinnych, pełnych nienasyconych kwasów tłuszczowych i witaminy E. Tych zdrowych tłuszczy nasz organizm bardzo potrzebuje. Przedstawiam Wam dzisiaj mój ranking najzdrowszych olejów roślinnych – i kilka słów o właściwościach odżywczych oleju lnianego, z czarnuszki, konopnego, z pestek dyni i oliwy z oliwek. Jak i kilka porad na temat tego, na co zwracać uwagę, wybierając olej roślinny do kuchni.
Nierafinowane zimnotłoczone oleje do spożywania na zimno
Wszystkie nierafinowane oleje roślinne używamy na zimno. Z mojego ulubionego zestawu możemy smażyć czy podgrzać tylko oliwę – ale i tak tylko krótko, bo jej temperatura dymienia nie jest wysoka. Pozostałe używam głównie do sałatek, ale często dodaję je również do jogurtu z granolą, smoothies czy nawet deserów. Uwielbiam maczać świeży, chrypiący chleb z oleju z pestek dyni czy z czarnuszki, a jak zostanie mi jakaś resztka to wmasowuje we włosy na noc. One też lubią takie tłuszcze!
Jaki olej jest najzdrowszy – na co zwracać uwagę przy kupowaniu olejów?
Nie ma jednego, najzdrowszego oleju. Najlepiej używać kilku rodzajów naprzemiennie, aby dostarczyć organizmowi jak największej ilości składników odżywczych. Jest jednak kilka rzeczy, o których należy pamiętać, wybierając i używając olej używany w kuchni na zimno. Zwróćcie zatem uwagę na następujące kwestię:
- nierafinowany i zimnotłoczony – tylko oleje nierafinowane zachowują pełnię swoich właściwości. W procesie rafinowania tracą większość z nich i nadają się już tylko do smażenia. Podobnie – olejów nierafinowanych nie używamy do smażenia – ich właściwości giną, mają też niską temperaturę dymienia, więc wcale nie wyjdzie nam to na zdrowie.
- proporcja omega-3 do omega-6 – każdy olej zimnotłoczony zawiera wartościowe kwasy nienasycone omega (tzw. NNKT – niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe). Nie powinno się jednak spożywać takich kwasów bez ograniczeń, ważna jest ich proporcja. Optymalny dla zdrowia stosunek omega 3 do omega 6 to około 1:5, podczas gdy zazwyczaj spożywamy dużo więcej kwasów omega – 6. Powinniśmy zatem wybierać oleje bliskiej idealnej proporcji lub takie, w których przeważają kwasy omega – 3. Niemal idealne proporcje ma olej lniany i olej konopny, a sporo kwasów omega – 3 ma olej rzepakowy. Słabo wypada tutaj olej słonecznikowy czy oliwa z oliwek. Te jednak też warto spożywać, bo są bardzo bogate w witaminę E.
- zawartość witaminy E – oprócz kwasów nienasyconych omega, największą zaleta olejów jest zawartość witaminy E. Warto wybierać takie, które mają jej najwięcej. Najbardziej bogaty w te witaminę jest olej z orzechów laskowych, ale też sama oliwa z oliwek. 200 kcal oliwy dostarczy nam 220% dziennego zapotrzebowania na te witaminę.
- sposób przechowywania – wiele olejów, choć nie wszystkie, wymaga przechowywania w lodówce. Powinny też być zamknięte w ciemnym butelkach. Inaczej tracą swoje właściwości. Dlatego należy zwracać uwagę, czy oleje stoją w sklepie na półce czy też w lodówce. Warunków chłodniczych wymagają m.in. olej lniany, który jest bardzo wrażliwy na temperaturę i słońce, a także olej z pestek dyni i olej z czarnuszki.W chłodnym i ciemnym miejscu, ale niekoniecznie w lodówce powinny stać m.in. olej konopny czy oliwa z oliwek.
- termin przydatności – a właściwie starzenie, czyli jełczenie oleju. O ile oliwa z oliwek czy olej rzepakowy, prawidłowo przechowywane mogą stać w naszej kuchni nawet rok, to niektóre oleje musimy spożyć wcześniej. Dotyczy to zwłaszcza oleju lnianego, który najlepiej spożyć w ciągu 2 tygodni.
Ostatnio wypróbowałam oleje tłoczone na zimno z olejarni Niwki i muszę przyznać, że są niesamowicie aromatyczne i przepyszne. Są wlane do ciemnych, szklanych butelek i przechowywane w lodówce. Zamówienie nie przychodzi co prawda w opakowaniu termicznym (a szkoda!), ale przychodzi z samego rana i jest jeszcze zimne, więc można je od razu przełożyć do lodówki. Poniżej przedstawiam Wam mój osobisty ranking najzdrowszych olejów roślinnych – czyli moje ulubione oleje, których używam najczęściej.
Olej lniany – idealna proporcja kwasów omega 3 i omega 6
Oleju lnianego używam codziennie i to mój ulubiony olej. Ma niemal idealna proporcję kwasów omega 3 (55%) do omega 6 (20%) i omega 9 (20%) i cudowny smak, który pasuje zarówno do dań na słono (sałatki!) jak i na słodko – często dodaję go do smoothie czy puddingu jaglanego albo owsianki. Zawiera również sporo witaminy E i błonnika. Tłuszcz pozyskany z siemienia lnianego dodatkowo usprawnia trawienie, wpływając na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego i poprawia odporność organizmu. Ma też właściwości regenerujące, łagodzące i przeciwzapalne. Regularne jego przyjmowanie zmniejsza np. podrażnienia oczu.
Ten olej jest bardzo wrażliwy na działanie światła i temperatur, dlatego należy kupować tylko świeży olej i tylko taki przechowywany w lodówce i tam tez go trzymać. Lepiej też spożyć go w ciągu 3-4 tygodni od otwarcia, gdyż potem traci swoje właściwości.
Olej z pestek dyni – wartości odżywcze i pyszny smak
Smakowo olej z pestek dyni to mój absolutny faworyt. Po prostu uwielbiam jego orzechowy, bogaty i głęboki smak. Wystarczy kromka świeżego chleba żytniego, maczanego w tym oleju do pełni szczęścia. Dodaję go tez do sałatek, omletów i śniadań na słodko czy lodów waniliowych. Polewam nim nawet pancakes.
Zdrowotnie tez wymiata. Pomaga walczyć z pasożytami, wspomaga pracę wątroby, zawiera ponad 90% zawartość kwasu oleinowego i linolowego i bardzo mało kwasu stearynowego i palmitynowego . Wspomaga również układ trawienny, gdyż zawiera dużo błonnika.
Ten olej przechowujemy w ciemnych i chłodnym miejscu, niekoniecznie w lodówce, jednak jest to wskazane.
Olej konopny – orzechowe źródło chlorofilu
Olej konopny nie tylko zawiera w sobie kwasy omega – 3 i omega – 6 w świetnych proporcjach (1:3) i witaminę E, ale także chlorofil i niewielkie ilości witamin z grupy B oraz witaminy K1. Dzięki temu działa przeciwzapalnie i łagodząco i wpływa na prawidłową krzepliwość krwi. Co ciekawe – regularnie spożywany łagodzi również objawy PMS i bóle menstruacyjne. Dodatkowo jest świetnym źródłem białka, więc stanowi doskonały dodatek w kuchni wegańskiej.
Zimnotłoczony ma lekko orzechowy posmak, uwielbiam dodawać go do jaglanek i smoothies. Ten olej także przechowujemy w lodówce.
Olej z czarnuszki – właściwości złota faraonów
Nazywany złotem faraonów, bo doceniany już w starożytnym Egipcie. I jest za co! 85% oleju to nienasycone kwasy tłuszczowe, zawiea także witaminy z grupy B. Jego wyjątkowość polega jednak głównie na tym, że zawiera związak aktywny o nazwie tymochinon. To doskonały oręż w walce z pasożytami, grzybami czy przerostem Candidy, m potencjalne (nieudowodnione jeszcze) działanie antynowotworowe. Podnosi odporność i zawiera bardzo dużo witaminy E. Wykazuje również właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Działa dodatkowo rozkurczowo, łagodząc delikatnie objawy zespołu jelita drażliwego.
Olej z czarnuszki ma lekko korzenny i bardzo intensywny smak. Idealnie smakuje jako dodatek do sałatek czy zup kremów, nadając im charakteru. Uwielbiam!
Oliwa z oliwek
Oliwa z oliwek to moja klasyka, z której nigdy nie zrezygnuję. Nie ma idealnej proporcji kwasów omega 3 do omega 6, ale za to jest bardzo bogata w witaminę E, A , K i przeciwutleniacze, działając tym samym antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie. Sprawdza się też w dolegliwościach związanych z funkcjonowaniem układu pokarmowego, wspiera pracę wątroby, pomaga zapobiec rozwojowi heliobacter pyroli. Ma mnóstwo innych cudownych zalet, dlatego warto włączyć ją do swojej kuchni.
No i w końcu, ma cudowny gorzkawy smak, który świetnie komponuje się niemal ze wszystkim.
Jakie inne oleje i tłuszcze używam w kuchni?
Wszystkie wyżej wskazane oleje używam naprzemiennie, a czasami łączę w jednym daniu. Kluczem w diecie jest jej zróżnicowanie, więc nie ma jednego, najlepszego i najzdrowszego oleju.
W mojej kuchni pojawia sie też olej rzepakowy i masło klarowane, na których najczęściej smażę. Do smażenia krótko używam również oliwy z oliwek. Na zimno używam jednak głównie olejów wymienionych w tym wpisie. Polecam Wam jednak przetestować tez inne! Pyszny i niezwykle zdrowy jest też np. olej z ostropestu, który będzie wartościowy zwłaszcza dla osób, którym zależy na ochronie wątroby, czy olej makowy – bogaty wapń.
Warto dodać, że wszystkie oleje mają też świetne zastosowanie w kosmetyce. Mam też w domu buteleczkę oleju słonecznikowego, który używam jednak głównie nie do jedzenia, a do olejowania włosów 🙂 I u mnie świetnie się sprawdza! Olej konopny czy z czarnuszki pomagają czasami pozbyć się małego wyprysku czy nawilżyć skórę.
A jakie są Wasze ulubione oleje?
